Κατοικια στη Λευκη

Το ερείπιο ως δημιουργός

Στη θέση του έργου υπήρχε ένα μικρό παλαιό ορθογώνιο πέτρινο ερειπωμένο σπίτι, 4,70 επί 10,35 μ. Από το ερείπιο έμεναν όρθιοι οι δύο στενοί τοίχοι με τα παράθυρά τους και οι τοίχοι στις δύο μακριές πλευρές ώς ένα ύψος περίπου 1,00-1,50 μ. Στους δύο στενούς τοίχους οι μεταμορφώσεις από τη μακροχρόνια χρήση και έκθεση στις φυσικές συνθήκες, καθώς και από τη γήρανση των υλικών, συγκροτούσαν μια ζωντανή ανθρώπινη αναφορά και διατύπωναν μια έκφραση της διάρκειας αλλά και αισθητικά ολοκληρωμένες επιφάνειες. Αυτό το ερείπιο έγινε το συνθετικό θέμα αναφοράς για το έργο με τρεις συνθετικές αρχές:

1. Οι νέοι χώροι συγκροτήθηκαν σε ένα καινούργιο θέμα που αποκολλήθηκε από το ερείπιο. Το καινούργιο θέμα άφησε από το ερείπιο ένα ελάχιστο αλλά σαφές κενό διάστημα, ένα μεταξύ τους συμβολικό και υλικό μεσοδιάστημα.

2. Το ερείπιο ως οντότητα παρέμεινε σαφές και αυτοτελές. Οι δύο στενοί τοίχοι παρέμειναν εξωτερικά όπως ήταν.

3. Το καινούργιο θέμα έχει τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Οι τοίχοι έχουν πάχος 35 εκ., σαφώς μικρότερο από τα 50-55 εκ. του ερειπίου, και λείο χρωματισμένο επίχρισμα.

Μια ακόμη συνθετική διαδικασία συντονίζει το συνολικό θέμα. Οι άγριοι πέτρινοι τοίχοι που διαμορφώνουν τον υπαίθριο χώρο αποτελούν υπενθύμιση και αναφορά στο ερείπιο, ενώ οι τρεις τετράγωνοι κίονες που σημειώνουν την κίνηση της εισόδου βρίσκονται σε μικρή απόσταση από το ερείπιο, αλλά προβάλλονται πάνω σ’ αυτό και επαναφέρουν το λείο, καθαρό, ορθογωνικό θέμα – είναι το rappel της ζωγραφικής.

Το κρυμμένο κέντρο και ο πύργος

Ο πυρήνας της συνάντησης των χώρων αποκαλύπτεται, διαπιστώνεται, μόνο στο τέλος των διαδρόμων. Αντιφατική εξέλιξη της επίμονης αυτονομίας των δύο δρομικών χώρων. Τα δύο δρομικά στοιχεία, το τραχύ πέτρινο –το ερείπιο– και το λείο επιχρισμένο, ανεξάρτητα μεταξύ τους, μεταμορφώνονται σε τρεις πλευρές μιας περίκλειστης αυλής, ανοιχτής στο πολύ μεγάλο πεύκο – η ευτυχία της αποκάλυψης του ακίνητου χρόνου.

Ο πύργος γίνεται πραγματικότητα στις διαδρομές της δύσης και της μεσημβρίας. Κατάληξή του ψηλά είναι ένα φυλαγμένο υπόστεγο. Οι κολόνες μεταξύ των ανοιγμάτων, μεγάλες τετράγωνες, είναι στοιχεία μιας περιμετρικής στοάς και ορίζουν το φυλαγμένο υπόστεγο. Τα παράθυρα είναι ορθογώνια, πολύ μακρόστενα, και ψηλότερα από τις αναφορές των υψών των ορόφων. Η διαφάνεια διαπερνά σχεδόν όλη την κατάληξη και οι θέες διασταυρώνονται και συνεχίζονται η μία μέσα στην άλλη. Ο πύργος είναι σχεδόν αμίλητος, τρυφερός και αυστηρός. Οι δύο αντηρίδες στη μία πλευρά του, μακριά από το φυλαγμένο υπόστεγο, υποδηλώνουν τη γενναία στήριξη του ύψους. Η μόνη «είσοδος» προς την κατάληξη του πύργου γίνεται ψηλά μέσα στην αυλή, με έναν κλειστό διαφανή εξώστη. Οι διάδρομοι έχουν καταργηθεί και έχουν γίνει διαδρομές.

Μικρά παραλληλεπίπεδα, εξώστες, μπαλκόνια, «τυχαίες» χροιές και «τυχαίες» προσθήκες, προβολές μέσα από το περίβλημα, αναπτύσσονται σε ένα συμφωνικό σύνολο και καταλήγουν στο πρόσωπο του πύργου: ένα σύνολο μικρών ορθογωνικών πτυχώσεων δίπλα στο σταθερό, ακίνητο πέτρινο δρομικό παραλληλεπίπεδο του ερειπίου. Τα πολλά πρόσωπα της καθημερινής συμβίωσης και της διάρκειας σε συνεχή διάλογο.