Doma Summer School 2024

Συνοψη

Το DOMa Summer School είναι ένα διεθνές αρχιτεκτονικό εργαστήριο. Εμπλέκοντας σημαντικές προσωπικότητες παγκοσμίως και πυροδοτώντας τη συζήτηση τοπικά, το DOMA Summer School στοχεύει στον εμπλουτισμό της αρχιτεκτονικής εκπαίδευσης.

Xenia Local Tools

Το XLT είχε στόχο να επαναπροσδιορίσει την ιδέα του τουρισμού στην Ανδρίτσαινα, ένα μικρό χωριό στην καρδιά της Πελοποννήσου. Το εργαστήριο ανέλυσε δύο τάσεις που επηρεάζουν έντονα την Ελλάδα: από τη μια πλευρά το κύμα του υπερτουρισμού, που κάθε χρόνο εισβάλλει στη χώρα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, και από την άλλη, την αυξάνουσα εγκατάλειψη των χωριών της ενδοχώρας, αποσυνδέοντάς τα όλο και περισσότερο από την εφοδιαστική αλυσίδα της παγκόσμιας αγοράς.

Στο πυρήνα του εργαστηρίου βρισκόταν το basecamp, το Ξενία της Ανδρίτσαινας (τώρα Ξενοδοχείο Theoxenia), σχεδιασμένο το 1959 από την αρχιτέκτονα Καίτη Διαλεισμά, μέλος της ομάδας του Άρη Κωνσταντινίδη στον ΕΟΤ. Το ξενοδοχείο, σχεδιάστηκε σύμφωνα με τις αρχές και τη φιλοσοφία που χαρακτηρίζουν τα περισσότερα Ξενία, με κοινόχρηστους χώρους ικανούς να φιλοξενήσουν περισσότερο κόσμο από τη χωρητικότητα των δωματίων του. Ο σχεδιασμός των δωματίων, καθώς και των συνολικών χώρων, αντικατοπτρίζει μια ολιστική φιλοσοφία τουριστικών καταλυμάτων.

Για το εργαστήριο, επιμελητές και φοιτητές προσέγγισαν το χωριό και την ευρύτερη επικράτεια χωρίς προηγούμενη γνώση. Όντας μια μεγάλη ερευνητική ομάδα, ερεύνησαν έναν πιθανό διάλογο μεταξύ του basecamp και του άμεσου τοπίου, προσπαθώντας να συλλάβουν πιθανά μέλλοντα για τη συρρικνούμενη Ανδρίτσαινα.

Στο πρώτο στάδιο του εργαστηρίου διαμορφώθηκαν πέντε ομάδες, οι οποίες εξέτασαν την περιοχή από πέντε οπτικές, σύμφωνα με τη θεμελιώδη εργασία των εργαστηρίων Global Tools (1973-1975):

1η ομάδα - σώμα, μέτρο, συνήθειες, τελετουργίες
2η ομάδα - θεωρία, θεμελιώδεις αρχές, ιστορία, ιστορίες
3η ομάδα - κατασκευή, συναρμολόγηση, πόροι, τυπολογίες, οικονομία των μέσων
4η ομάδα - επιβίωση, γεωργία, περιβάλλον, τρόφιμα
5η ομάδα - επικοινωνία, μήνυμα

Το αποτέλεσμα της πρώτης φάσης, με τη μορφή καρτ ποστάλ και χαρτών μονοπατιών, ήταν ζωτικής σημασίας για να αναδειχθούν τα σημεία παρέμβασης. Η παρουσίαση γινόταν καθημερινά σε αρκετούς δημόσιους χώρους του χωριού. Το δεύτερο στάδιο του εργαστηρίου είχε ως στόχο να υλοποιήσει πέντε προτάσεις, σε κλίμακα 1:1, για μια ανανεωτική μορφή τουρισμού της ενδοχώρας. Πιο συγκεκριμένα οι φοιτητές:

- Επανενεργοποίησαν έναν παλιό κοινοτικό φούρνο. Η διαδικασία καθαρισμού και επαναλειτουργίας ενός εγκαταλελειμμένου χώρου στην καρδιά του χωριού αναδείχθηκε σε μια συγκινητική στιγμή για τη δημόσια ζωή της Ανδρίτσαινας.
- Σχεδίασαν και υλοποίησαν ένα σκίαστρο με τα υφάσματα που πρόσφερε ο τελευταίος ράφτης του χωριού, πριν το οριστικό κλείσιμο του μαγαζιού του. Το υφαντό, ρίχνοντας τη σκιά του στον δημόσιο δρόμο μπροστά από το μαγαζί, αφηγείται το πεπρωμένο των περισσότερων εμπορικών δραστηριοτήτων του χωριού.
- Εργάστηκαν με την πλούσια παρουσία του σημαντικότερου φυσικού πόρου του χωριού, του νερού, εκτρέποντας την πορεία του με απλά μέσα, φανερώνοντας το στον δημόσιο χώρο. Νέες βρύσες και παιδικά παιχνίδια ήταν η αφορμή για να συνδεθεί το χωριό πάλι με το νερό.
- Ανέκτησαν πεταμένα σίδερα με τα οποία δημιούργησαν δημόσια καθίσματα σε έναν ήδη στεγασμένο δημόσιο χώρο με πανοραμική θέα στο τοπίο.
- Διοργάνωσαν ένα πλουσιοπάροχο γεύμα μπροστά στο ξενοδοχείο Ξενία, δημιουργώντας μια μεγάλη σειρά από τραπέζια για όλη την κοινότητα. Για τα πιάτα χρησιμοποιήθηκαν τοπικά προϊόντα αποκλειστικά, προϊδεάζοντας για μια πιθανή ανάπτυξη παραγωγής τροφίμων με υπερτοπικό χαρακτἠρα. Η κουζίνα του ξενοδοχείου, που κάποτε λειτουργούσε όχι μόνο για τους επισκἐπτες του ξενοδοχείου αλλά για όλο το χωριό, επαναχρησιμοποιήθηκε για την περίσταση.

Ευχαριστούμε θερμά τους Piovenefabi για μια πραγματικά δημιουργική συνεργασία και όλους τους φοιτητές που πήραν μέρος στο τρίτο εργαστήριο της σειράς. Ευχαριστούμε ακόμη την κοινότητα της Ανδρίτσαινας που συνέβαλε καθοριστικά σε όλη την προσπάθεια και ιδιαίτερα το ξενοδοχείο Ξενία για τη ζεστή φιλοξενία.

Ραντεβού του χρόνου, πάλι στην Ανδρίτσαινα!

Με την οικονομική υποστήριξη και την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού