Μουσειο Ακροπολης

Οι προκλήσεις του σχεδιασμού του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως ξεκίνησαν με την ευθύνη της στέγασης των συγκλονιστικότερων γλυπτών της ελληνικής αρχαιότητας. Αυτή η συλλογή αντικειμένων διαμόρφωσε το πρόγραμμα προτού ακόμη επιλεγεί το οικόπεδο. Η αμφιλεγόμενη χωροθέτηση του κτηρίου προσέθεσε στον σχεδιασμό επιπλέον στρώματα ευθύνης. 

Το οικόπεδο, στους πρόποδες της Ακρόπολης, μας έφερε αντιμέτωπους με αρχαιολογικές ανασκαφές που απαιτούσαν λεπτούς χειρισμούς, με την παρουσία της σύγχρονης πόλης και το πλέγμα των δρόμων της, και με τον ίδιο τον Παρθενώνα, ένα από τα κτήρια με την μεγαλύτερη επίδραση στον Δυτικό Πολιτισμό. Σε συνδυασμό με ένα θερμό κλίμα σε μια σεισμογενή περιοχή, οι συνθήκες αυτές μας ώθησαν να σχεδιάσουμε ένα απλό μουσείο που χαρακτηρίζεται από ακρίβεια, με τη μαθηματική και εννοιολογική σαφήνεια της αρχαίας Ελλάδας. 

Πρώτα  αρθρώσαμε το κτήριο σε βάση, κορμό και στέψη, και αυτά τα σχεδιάσαμε με αφετηρία τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε μέρους του προγράμματος. Η βάση του μουσείου αιωρείται σε pilotis πάνω από τις υπάρχουσες αρχαιολογικές ανασκαφές, προστατεύοντας και καθιερώνοντας την περιοχή μέσα από ένα δίκτυο υποστυλωμάτων τοποθετημένων μετά από προσεκτική διαπραγμάτευση με τους ειδικούς, ώστε να μη διαταραχθεί το ευαίσθητο έργο. Το επίπεδο αυτό περιέχει τον χώρο εισόδου, καθώς και χώρους προσωρινών εκθέσεων, αμφιθέατρο και όλες τις εγκαταστάσεις υποστήριξης. 

Ένα κεκλιμένο επίπεδο από γυαλί με θέα κάτω, προς τις αρχαιολογικές ανασκαφές, οδηγεί στις αίθουσες εκθέσεων που βρίσκονται στον κορμό του κτηρίου και έχουν τη μορφή εντυπωσιακής αίθουσας διπλού ύψους υποστηριζόμενης από υψηλά υποστυλώματα. Αυτό το επίπεδο φιλοξενεί εκθέματα από την αρχαϊκή μέχρι τη ρωμαϊκή περίοδο. 

Η στέψη, η οποία συνίσταται από την ορθογώνια Αίθουσα του Παρθενώνα διατεταγμένη γύρω από μια εσωτερική κλειστή αυλή, περιστρέφεται απαλά για να προσανατολισθούν τα μάρμαρα της ζωφόρου ακριβώς όπως ήταν στον Παρθενώνα αιώνες πριν. Το διαφανές περίβλημά της παρέχει ιδανικό φως για γλυπτά με άμεση θέα από και προς την Ακρόπολη μέσα από τη χρήση της πλέον σύγχρονης τεχνολογίας κατασκευής γυαλιού για την προστασία της αίθουσας από την υπερβολική θερμότητα και το υπερβολικό φως. Το νέο αυτό πλαίσιο θα προσφέρει ένα άνευ προηγουμένου περιβάλλον για την κατανόηση των επιτευγμάτων του συγκροτήματος της Ακροπόλεως. Ένας από τους στόχους της ανώτερης αίθουσας  είναι να επανενωθεί η Ζωφόρος του Παρθενώνα, που σήμερα είναι διασκορπισμένη σε διάφορα μουσεία ανά τον κόσμο. 

Οι συνθήκες που ζωογονούν τους εκθεσιακούς χώρους έχουν να κάνουν με το φυσικό φως. Δεν είναι μόνο το φως της ημέρας στην Αθήνα που διαφέρει από το φως στο Λονδίνο, το Βερολίνο ή τη Νέα Υόρκη. Είναι και το φως για την έκθεση γλυπτικής διαφορετικό από το φως που αφορά στην παρουσίαση έργων ζωγραφικής ή σχεδίων. Το νέο μουσείο θα μπορούσε να περιγραφεί ως ένα περιβάλλον με ατμοσφαιρικό φυσικό φως, που επιδεικνύει ενδιαφέρον για την παρουσίαση εντός του γλυπτικών αντικειμένων. Αυτών η έκθεση μεταβάλλεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. 

Μια διαδρομή αφηγείται μια πλούσια χωρική εμπειρία που αρχίζει από τον δρόμο της πόλης και οδηγεί στον ιστορικό κόσμο των διαφορετικών περιόδων της αρχαιολογικής έρευνας. Η διαδρομή του επισκέπτη δια μέσου του μουσείου δημιουργεί ένα σαφή τριδιάστατο βρόχο και παρέχει μια αρχιτεκτονική και ιστορική πορεία που εκτείνεται από τις αρχαιολογικές ανασκαφές, ορατές μέσα από ένα γυάλινο δάπεδο στην αίθουσα της εισόδου, μέχρι τη Ζωφόρο του Παρθενώνα, σε μια αίθουσα με θέες προς την πόλη, και ξανά κάτω μέσα από τη ρωμαϊκή περίοδο. Η κίνηση στο χρόνο και δια μέσου του χρόνου είναι μια σημαντική πτυχή της αρχιτεκτονικής και του συγκεκριμένου μουσείου ειδικότερα. Με περισσότερους από 10.000 αναμενόμενους επισκέπτες ημερησίως, η ακολουθία της κίνησης ανάμεσα στα έργα του μουσείου έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να έχει τη μέγιστη δυνατή σαφήνεια. 

Τα υλικά επελέγησαν για την απλότητα και την αίσθηση μέτρου που αναδίδουν: γυαλί, τσιμέντο και μάρμαρο είναι τα προτιμώμενα υλικά. Το τελείως διάφανο γυαλί φιλτράρει απαλά το φως μέσω μιας διαδικασίας σκίασης με μεταξοτυπία. Το σκυρόδεμα (τόσο το προκατασκευασμένο όσο και το χυμένο επί τόπου) παρέχει την κύρια δομή του κτηρίου και αποτελεί το φόντο για τα περισσότερα από τα έργα τέχνης. Το μάρμαρο σηματοδοτεί το δάπεδο: μαύρο για την κυκλοφορία, ανοικτό μπεζ για τις αίθουσες εκθέσεων. Η κατασκευή προχώρησε σύμφωνα με αυστηρά σταθερότυπα, έτσι ώστε το κτήριο να γεράσει με χάρη παρά τον μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο ενός διεθνούς ταξιδιωτικού προορισμού.