ΒΡΑΒΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ 2023

Συνοψη

Ο φορέας DOMa παρουσιάζει με χαρά τα Βραβεία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής 2023. Πρόκειται για τη δέκατη τέταρτη κατά
σειράν έκδοση των Βραβείων που ιδρύθηκαν το 2009 ως Βραβεία ΔΟΜΕΣ με στόχο την καταγραφή, ενθάρρυνση και προώθηση του έργου των Ελλήνων αρχιτεκτόνων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και της σύγχρονης αρχιτεκτονικής δημιουργίας στην Ελλάδα από αρχιτέκτονες οποιασδήποτε προέλευσης, και από το 2020 απονέμονται ως Βραβεία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής.

Προβλέπονται δύο ειδών διακρίσεις:
– ένα Βραβείο και δυο Έπαινοι για καθεμιά από τέσσερις κατηγορίες αρχιτεκτονικού έργου -πραγματοποιημένο έργο, νέα αρχιτεκτονική σε υφιστάμενο κτήριο, πρώτο έργο νέου αρχιτέκτονα και μελέτη, που απονέμονται από την κριτική επιτροπή, και
– τα Βραβεία Συναδέλφων, τα οποία αναγνωρίζουν το καλύτερο πραγματοποιημένο έργο ενιαία, ανεξάρτητα από τις τρεις προαναφερθείσες κατηγορίες βραβείων για υλοποιημένα έργα, και, επίσης, την καλύτερη μελέτη.

Μέλη της κριτικής επιτροπής για τα .Βραβεία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής 2023. ήταν οι κ.κ.
– Manuel Aires Mateus, αρχιτέκτων, διευθυντής, Aires Mateus e Associados, Λισαβόνα – Πορτογαλία
– Emanuel Christ και Christoph Gantenbein, αρχιτέκτονες, καθηγητές, ΕΤΗ Zürich, και διευθυντές, Christ & Gantenbein,
Βασιλεία – Ελβετία και Βαρκελώνη – Ισπανία
– Dikkie Scipio, αρχιτέκτων, καθηγήτρια, FH Münster, και διευθύντρια, KAAN Architecten, Ρότερνταμ – Ολλανδία

Κριτές στα Βραβεία Συναδέλφων είναι οι συμμετέχοντες ως υποψήφιοι στα Βραβεία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής.

Στα Βραβεία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής 2023 υπεβλήθησαν συνολικά διακόσιες είκοσι έξι συμμετοχές, περισσότερες από
κάθε άλλη φορά. Η παρούσα δημοσίευση περιλαμβάνει σαράντα συνολικά από αυτές, εκ των οποίων οι τριάντα εννέα
προκρίθηκαν από την κριτική επιτροπή για τις προαναφερθείσες τέσσερις κατηγορίες βραβείων. Πρόκειται για ένδεκα
πραγματοποιημένα έργα, δέκα πραγματοποιημένα έργα νέας αρχιτεκτονικής σε υφιστάμενο κτήριο, έξι πρώτα έργα νέων
αρχιτεκτόνων και δώδεκα μελέτες. Μία μη υλοποιημένη μελέτη προστέθηκε χάρη στην έντονα θετική κρίση των Συναδέλφων, δηλαδή των ίδιων των συμμετεχόντων.

Σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια είναι αξιοσημείωτη –μεταξύ των συμμετοχών που προκρίθηκαν, τουλάχιστον– η σαφής ανάδυση της δημόσιας αρχιτεκτονικής, με τη μορφή τόσο κτηρίων όσο και υπαίθριων χώρων. Πρόκειται, άραγε, για συγκυριακό συμβάν ή αφετηρία για κάτι σταθερότερο;

Δεκαοκτώ από τα σαράντα έργα έχουν δημόσιο χαρακτήρα, ποσοστό διπλάσιο σε σχέση με το 2022, με τα υλοποιημένα
έργα τρεις φορές περισσότερα. Ένας επιτυχής ιδιωτικής πρωτοβουλίας διαγωνισμός, αυτός για το Νέο Κτήριο Τεχνών Δ.
Δασκαλόπουλος στο Κολλέγιο Αθηνών, και ένας δημόσιος, για το Αρχαιολογικό Μουσείο της Πόλης των Αθηνών στην
Ακαδημία Πλάτωνος, προμήθευσαν πέντε από τις προκριθείσες μελέτες, υπόμνηση -πέραν των άλλων- της ερευνητικής αξίας του θεσμού.

Αντίστροφα, τα κτήρια κατοικίας περιορίστηκαν κατά το ένα τρίτο, από είκοσι δύο σε δεκαπέντε. Τα περισσότερα προορί-
ζονται για παραθερισμό και προς μερική, τουλάχιστον, εμπορική εκμετάλλευση. Δύο επί πλέον αφορούν συλλογική κατοίκηση. Λίγες συμμετοχές αφορούσαν αστική ή προαστιακή ιδιοκατοίκηση, σε υπάρχουσες δομές οι πρώτες, σε νέες κατασκευές οι δεύτερες. Πάντως, ακόμα και αυτά τα ενδεχομένως τετριμμένα και, συχνά, ρηχού καταναλωτικού προσανατολισμού προγράμματα έδωσαν φέτος μερικά πολύ αξιόλογα αποτελέσματα.

Τα Βραβεία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής αναδεικνύουν από τις απαρχές τους την καλή ελληνική αρχιτεκτονική. Φέτος, η αναδρομή τόσο στα διακεκριμένα όσο και στο σύνολο των έργων που υποβλήθηκαν, ο μεγαλύτερος από κάθε άλλη φορά αριθμός συμμετοχών και, κυρίως, το επίπεδο των έργων δημιουργούν την εντύπωση ενός δυνητικού επικείμενου άλματος. Συνυπάρχουν μικρά έργα ερευνητικού χαρακτήρα με άλλα μεγαλύτερα ή πολύ μεγαλύτερα, όπου παλαιότερες δοκιμές φαίνονται κατασταλαγμένες να εδραιώνονται. Η απεξάρτηση από τα ποικίλα πρότυπα, ανώνυμα και λόγια, είναι ισχυρότερη. Η κριτική προσέγγιση και ο δημιουργικός διάλογος επικρατούν των μιμήσεων. Οι αντικειμενικοί περιορισμοί μοιάζουν να ξεπερνιούνται. Η βελτίωση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια είναι ορατή. Ας ελπίσουμε ότι θα συνεχισθεί και θα ενισχυθεί.

Ευχαριστούμε θερμά όλους τους δημιουργούς αρχιτέκτονες και τους φωτογράφους που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση
του DOMa.

Ευχαριστούμε, ιδιαίτερα, όσους από τους αρχιτέκτονες συμμετείχαν στην κρίση για την απονομή των Βραβείων Συναδέλφων. Ευχαριστούμε, τέλος, εγκάρδια τους τέσσερις κριτές που τίμησαν τoν DOMa, αποδεχόμενοι την πρόσκληση να αναλάβουν το επίπονο και υπεύθυνο έργο της κριτικής και της αξιολόγησης των μελετών και των έργων που υποβλήθηκαν.