ΒΡΑΒΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ 2019

Συνοψη

Με ιδιαίτερη χαρά οι ΔΟΜΕΣ παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της πρωτοβουλίας ‘ΔΟΜΕΣ 2019’, την δέκατη έκδοση αυτού του προγράμματος καταγραφής, ενθάρρυνσης και προώθησης του έργου των Ελλήνων αρχιτεκτόνων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και της σύγχρονης αρχιτεκτονικής δημιουργίας στην Ελλάδα από αρχιτέκτονες ανεξάρτητα από προέλευση. Η συμπλήρωση δέκα χρόνων απονομής των Βραβείων ΔΟΜΕΣ και η αναδρομή τόσο στα διακεκριμένα έργα, όσο και στο σύνολο των έργων που υποβλήθηκαν, μας εμπνέει αισιοδοξία και ένα είδος αυτοπεποίθησης. Επικυρώνουν την χρησιμότητα της ίδρυσής τους και επιβεβαιώνουν την ισχύ γνωστών αρχιτεκτονικών φωνών και την ανάδυση νέων, που αναδεικνύουν και τελειοποιούν αναγνωρισμένα επιτεύγματα, αλλά –κυρίως- κατακτούν νέες θέσεις.
 
Η πρωτοβουλία ‘ΔΟΜΕΣ 2019’, προβλέπει, όπως και η περυσινή,  διακρίσεις  για
- το καλύτερο πραγματοποιημένο έργο
- το καλύτερο πρώτο έργο νέου αρχιτέκτονα
- την καλύτερη μελέτη και
- το καλύτερου πραγματοποιημένο έργο νέας αρχιτεκτονικής σε υφιστάμενο κτήριο,
των ετών 2014-2018.
Σε όλες τις κατηγορίες απονέμεται από ένα βραβείο και δυο έπαινοι, με βάση την απόφαση της προσκεκλημένης κριτικής επιτροπής. 
 
Όπως και στα Βραβεία ΔΟΜΕΣ 2018, υπάρχουν επί πλέον τα Βραβεία Συναδέλφων για
- το καλύτερο πραγματοποιημένο έργο (ενιαία, ανεξάρτητα από τις
τρεις προαναφερθείσες κατηγορίες βραβείων για υλοποιημένα έργα) και
- την καλύτερη μελέτη,
με απονομή ενός βραβείου ανά κατηγορία. Κριτές σε αυτά τα βραβεία είναι οι αρχιτέκτονες που συμμετέχουν ως υποψήφιοι στα ‘Βραβεία ΔΟΜΕΣ’ κατά την ίδια περίοδο. Στόχος της ίδρυσης των βραβείων είναι η αξιολόγηση του αρχιτεκτονικού έργου όχι μόνο από εξωτερικούς κριτές αλλά και από τους δημιουργούς του, η αμοιβαία αναγνώριση και η εξαγωγή συμπερασμάτων από τον βαθμό σύμπτωσης ή απόκλισης από την κρίση της προσκεκλημένης κριτικής επιτροπής.
 
Μέλη της τελευταίας για τα ‘Βραβεία ΔΟΜΕΣ 2019’ ήσαν οι κκ. 
Stefano Boeri, αρχιτέκτων, διευθυντής, Stefano Boeri Architetti, Μιλάνο – Ιταλία, καθηγητής αστικού σχεδιασμού, Πολυτεχνείο του Μιλάνου, πρόεδρος, Τριενάλε του Μιλάνου, Mauricio Pezo και Sofia von Ellrichshausen, αρχιτέκτονες, διευθυντές, Pezo von Ellrichshausen, Concepcion – Χιλή, και Toyo Ito, αρχιτέκτων, διευθυντής, Toyo Ito & Associates, Τόκιο – Ιαπωνία, κάτοχος του Βραβείου Pritzker  

Στα ‘Βραβεία ΔΟΜΕΣ 2019’ υπεβλήθησαν συνολικά 144 υποψηφιότητες, που αντιστοιχούσαν σε 112 διαφορετικές ομάδες συντελεστών και ισάριθμες ‘ψήφους Συναδέλφων’. Τελικά, το δικαίωμα κρίσης άσκησαν 98 από τις 112 ομάδες, ποσοστό μεγαλύτερο του περυσινού. Η διαδικασία αξιολόγησης αποφασίσθηκε εσωτερικά από κάθε σχεδιαστική ομάδα, αλλά η έκφρασή της ορίσθηκε να είναι έργο του εκπροσώπου της.

Το αντίστοιχο τεύχος των ΔΟΜΩΝ περιλαμβάνει είκοσι δυο έργα, τα οποία επέλεξαν κατά μέσον όρον ως επικρατέστερα αφ’ ενός η κριτική επιτροπή στις προαναφερθείσες τέσσερις κατηγορίες και αφ’ ετέρου οι συμμετέχοντες αρχιτέκτονες στις δυο κατηγορίες των Βραβείων Συναδέλφων. Στη μεγάλη ομάδα αυτών των κορυφαίων σχεδίων, με βάση τις εκτιμήσεις των προσκεκλημένων κριτών, υπάρχουν δέκα πραγματοποιημένα έργα, τρία επί πλέον (πέραν των προηγουμένων) πρώτα (πραγματοποιημένα) έργα νέων αρχιτεκτόνων, πέντε μελέτες και τέσσερα πραγματοποιημένα έργα νέας αρχιτεκτονικής σε υφιστάμενο κτήριο.

Στα Βραβεία Συναδέλφων προβλέπεται, βάσει του κανονισμού, η διάκριση ενός υλοποιημένου έργου και μιας μελέτης. Προϋπόθεση, ωστόσο της απονομής των βραβείων, είναι η συμμετοχή στη διαδικασία της κρίσης. Δεδομένου ότι οι δημιουργοί του πρώτου σε ψήφους Συναδέλφων έργου δεν συμμετείχαν τελικά στην κρίση, το βραβείο απονέμεται στα δυο αμέσως επόμενα σε ψήφους υλοποιημένα έργα, που ισοψήφισαν.
 
Μεταξύ των είκοσι δύο έργων τα οκτώ είναι ιδιωτικές κατοικίες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία υλοποιημένες και όλες παραθεριστικές και προς μερική, τουλάχιστον, εμπορική εκμετάλλευση. Έξι αφορούν ξενοδοχεία και εν γένει εγκαταστάσεις σχετιζόμενες με τον τουρισμό. Έξι αφορούν έργα δημόσιου χαρακτήρα, δημόσια κτήρια και υπαίθριους χώρους, εκ των οποίων τρία έχουν υλοποιηθεί, μια απροσδόκητα καλή «σοδειά» σε ένα γενικά φτωχό στην Ελλάδα τομέα.  Τα υπόλοιπα δυο αφορούν επαγγελματικούς χώρους. Και τα δυο είναι υλοποιημένα.
 
H φετεινή κρίση ανέδειξε, συγκριτικά με προηγούμενες, έργα πιο πολύπλοκων γεωμετριών, με πιο σύνθετες χωρικές διερευνήσεις, καθώς και έργα με ανανεωτική κατασκευαστική προσέγγιση, αποτέλεσμα άλλοτε εκφραστικών στόχων και άλλοτε οικονομικών δεδομένων. Aνέδειξε επίσης έργα, των οποίων η εκφραστική δύναμη εναπόκειται στην εντατική σχέση με το έδαφος και την τοποθεσία ή στην επιδίωξη ακραίας συνέπειας, συνήθως μινιμαλιστικής.
 
Ευχαριστούμε θερμά όλους τους δημιουργούς αρχιτέκτονες και τους φωτογράφους που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση των ΔΟΜΩΝ και έστειλαν έργα για την Επετηρίδα και τα Βραβεία. Ευχαριστούμε ιδιαίτερα όσους από τους αρχιτέκτονες συμμετείχαν στην κρίση των έργων για την απονομή των ‘Βραβείων Συναδέλφων’ αφιστάμενοι των προσωπικών τους κλίσεων και ενδιαφερόντων. Ελπίζουμε ότι η ενεργή εμπλοκή τους σε μια τέτοια διαδικασία αλληλοαξιολόγησης συνέβαλε στη δική τους αναρώτηση και θα υπάρξει αποδοτική για την τροφοδοσία της δικής τους δημιουργικότητας.

Ευχαριστούμε, τέλος, εγκάρδια τους τέσσερις κριτές, που τίμησαν τις ΔΟΜΕΣ αποδεχόμενοι την πρόσκληση να αναλάβουν το επίπονο και υπεύθυνο έργο της κριτικής και της αξιολόγησης των μελετών και των έργων που υπεβλήθησαν.